Wat te lezen tijdens deze donkere dagen, of welk boek cadeau te doen met kerst? De redactie van Barts BoekenClub heeft zich de afgelopen tijd het leplazarus gelezen, maar hier is-ie dan: de onconventionele, authentieke en onafhankelijke BBC Zeven Winterse Boekentips. Voor ieder wat wils en leesplezier gegarandeerd. Fijne dagen en alle goeds voor 2019! (Met veel dank aan Hetty Custers-de Bruin)
(1) 'Blindganger' – Michael Ondaatje
Met 'Blindganger' evenaart Ondaatje zijn grootste succes, The English patient dat eerder dit jaar de Golden Man Booker Prize won. Ondaatje laat ons kennismaken met de verteller Nathaniel, een veertienjarige jongen die met zijn zus Rachel door hun moeder bij een wat raadselachtige ‘voogd’ wordt achtergelaten. De kinderen noemen hem ‘De Mot’ omdat hij alleen ’s nachts tot leven lijkt te komen. De Tweede Wereldoorlog is net voorbij en Londen probeert te herstellen van de Blitzkrieg. Nathaniel vermoedt dat zijn moeder een spionne is geweest tijdens de tweede wereldoorlog. Twintig jaar later, als Nathaniel inmiddels voor de Britse overheid werkt en zijn toevlucht kan nemen tot geheime archieven, kan hij de rol van zijn moeder nader onderzoeken. Wat Ondaatje ons presenteert is een verhaal waarin werkelijkheid, herinnering en verbeelding samen komen, een verhaal geschreven in dezelfde dromerige sfeer die we kennen uit The English patient. (Uitgeverij Nieuw Amsterdam)
(2) 'Juffrouw Jane' - Brad Watson
Brad Watson (Mississippi, 1955) is de auteur van twee korte-verhalenbundels en de eerdere roman 'The Heaven of Mercury'. Een door mysterieuze fluistergeruchten omgeven oudtante inspireerde hem, naar eigen zeggen, tot het schrijven van ‘Juffrouw Jane'. Het verhaal speelt zich af in het dunbevolkte platteland van Mississippi in de vroege twintigste eeuw. Het leven is er hard en ruw. De mensen leven van wat het land opbrengt, werken keihard en drinken meer dan goed voor ze is. Jane Chisholm is het schitterende middelpunt van deze roman. Ze wordt geboren met zeer zeldzame aangeboren genitale afwijking, waardoor ze altijd incontinent zal blijven, geen kinderen kan krijgen en seks onmogelijk is. Desondanks ontwikkelt Jane zich, mede dankzij de steun en vriendschap van de huisarts Eldred Thomson, tot een zelfstandige en optimistische vrouw. Ze is dan ook alles behalve een slachtoffer van haar beperking (niet voor niets siert een pauw de omslag). Sterker nog, ze is een blij, leergierig, nieuwsgierig en onderzoekend kind, dat naar school wilt en ook de plaatselijke dansavondjes bezoekt. Dat laatste houdt overigens in dat ze twee dagen van tevoren gaat vasten. Pas als Jane verliefd raakt, wordt ze door haar handicap echt op de proef gesteld. ‘Juffrouw Jane’ maakt enorme indruk en ontroert zelfs op sommige momenten, zonder dat het verhaal sentimenteel of ‘Amerikaanse zoet’ wordt. Geheel terecht stond de roman op de longlist van de National Book Award en de Welcome Book Price. (Uitgeverij Atlas Contact)
(3) ’t Hooge nest – Roxane van Iperen
Roxane van Iperen verhuisde in 2012 naar villa ’t Hooge nest in de bossen van Naarden. Voor zij en haar gezin er kunnen intrekken moet er grondig verbouwd worden. Tijdens de verbouwing stuitten ze op allerlei luiken in vloeren en muren. Pas later verdiept Roxanne zich in de verbijsterende geschiedenis van het pand. ’t Hooge nest blijkt namelijk in de Tweede Wereldoorlog een belangrijk onderduikadres te zijn geweest dat gerund werd door twee joodse verzet strijdsters, de zussen Janny en Lien Brilleslijper. Een bijzonder onderduikadres. Zo kon er gezien de ligging ongehinderd gemusiceerd worden en lange tijd ongestoord bezoek worden ontvangen (ook al waren de naaste buren Duitse militairen). Uiteindelijk werden de onderduikers toch verraden en werden Janny en Lien met andere leden van de familie Brillenslijper – samen met de familie Frank – in het laatste transport naar Auschwitz gebracht. In tegenstelling tot de familie Frank weet de familie Brilleslijper de oorlog te overleven. Van Iperen heeft een mooi verhaal geschreven over moed, verraad en menselijkheid dat het waard is gelezen te worden! (Uitgeverij Lebowski)
(4) 'Hoe dan?!' – Maroeska Metz
Bij deze tijd van het jaar, waarin alles lijkt te draaien om gezellig met elkaar om tafel te zitten, kan Barts BoekenClub niet uitblijven met het maken van een keuze uit de vele kookboeken die dit jaar zijn verschenen. Ons oog viel op Hoe dan?! van kunstenaar en interieurontwerper Maroeska Metz, die vooral bekend werd met haar ontwerpen met kenmerkende krul. Hoe dan?! is een basis kookboek en omvat 120 recepten. Het zijn geen overdreven moeilijke recepten en je kunt bij menig familiediner de show stelen! Maar wat het boek vooral zo leuk maakt, zijn de QR-codes die in het boek zijn opgenomen. Scan je de code met je mobieltje dan krijg je een filmpje te zien waarin Maroeska laat zien hoe je de sterren van de hemel kunt koken. Een kookboek vol passie en hartstocht dus! (Uitgeverij Markmedia)
(5) 'Ondanks de zwaartekracht' - Suzanna Jansen
Voor Suzanna Jansen was de aanleiding voor het schrijven van ‘Ondanks de zwaartekracht’ de grote bezuiniging op kunst en cultuur die in 2010 werd aangekondigd en het dedain waarop er over kunst – ‘als linkse hobby’ - gesproken werd. 'Ondanks de zwaartekracht' vertelt op ingenieuze wijze de levensverhalen van drie mensen die ieder op eigen wijze hun kunstdromen nastreefden. Bij twee van hen lukte het, bij de derde niet. Allereerst is er de eigenzinnige architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren (1897-1988). Hij ontwikkelde nieuwe ideeën over hoe een stad eruit moest zien: 'functioneel', met licht, lucht en ruimte. In het kader van het Algemeen Uitbreidingsplan ontwierp hij de Amsterdamse wijk Slotermeer. In deze buurt groeide Suzanna op. Het was, volgens haar, een plek waar ‘alle moeders huisvrouw waren en alle vaders kantoorbediende’. In Slotermeer stond echter ook de balletschool van Steffa Wine (1913-1991), de tweede hoofdpersoon in het boek. Wine was danseres in een tijd dat ballet in Nederland nog als iets ordinairs werd gezien. Desondanks ging zij door met dansen, en anderen leren dansen. Het derde verhaal is van Suzanna Jansen zelf. Van jongs af aan was ze geboeid door dans en wist uiteindelijk de balletacademie bereiken. Maar wegens een scheenbeenblessure gaf ze haar danscarrière op. ‘Ondanks de zwaartekracht gaat over het belang van kunst en is daarnaast een persoonlijke zoektocht ook over ambities, het nastreven van idealen en de vraag hoe ver je daarin moet gaan. (Uitgeverij Balans)
(6) 'Speer. Een Duitse carrière' - Magnus Brechtken
Albert Speer was Rijksarchitect en vanaf 1942 de Minister van Bewapening. Hij was de vertrouweling van Hitler en gold naast Goebbels en Himmler als een van de machtigste mannen van het Derde Rijk. Tijdens het proces van Neurenberg werd hij veroordeeld tot een gevangenisstraf van twintig jaar. Meteen na de Tweede Wereldoorlog (en na zijn vrijlating in 1966) wist Speer echter een beeld van zichzelf neer te zetten als de naïeve kunstenaar en apolitieke technocraat die slechts zijn werk deed en niets afwist van de Jodenvervolging. Deze mythe werd door latere historici klakkeloos overgenomen. Hiermee werd Speer de verpersoonlijking van veel Duitsers die van mening waren dat zij geen schuld hadden, maar slechts verleid waren door Hitler, de enige bron van alle kwaad. In de biografie ‘Albert Speer. Een Duitse carrière’ laat historicus Magnus Brechtken geen spaan heel van deze ‘fatsoenlijke’ nazi. Op briljante wijze wordt Speer neergezet als een aartsleugenaar, een opportunist en manipulator, die steeds maar bezig was zijn carrière uit te bouwen ten kostte van alles. Speer was betrokken bij de uitbouw van Auschwitz en had op een gegeven moment dertien miljoen slavenarbeiders tot zijn beschikking. ‘Albert Speer. Een Duitse carrière’ is zowel meeslepend als onthullend en heeft als de onderliggende gedachte dat je (als historicus) niets voor waar moet aannemen en altijd zelf moet blijven nadenken over de betrouwbaarheid van je bron. Hiermee is deze biografie het pleidooi tegen nepnieuws. (Uitgeverij Thomas Rap)
(7) 'De dochter van Crusoe' – Jane Gardam
In De dochter van Crusoe maken we kennis met de zesjarige Polly Flint. Haar moeder is overleden en haar vader dropt haar bij twee vrome tantes, die in Huize Oversands in een uithoek aan de Engelse kust wonen. Het leven staat in het teken van kerkbezoek en omdat de beide tantes de opvoeding zelf ter hand nemen en Polly nooit naar school gaat is het een hele eenzame jeugd. Polly trekt zich terug in haar boeken en identificeert zich met Robinson Crusoe. Als ze zestien is komt Polly voor het eerst buiten het vertrouwde dorp wanneer ze kennis maakt met de familie Thwaites. Het is een hele andere wereld, een landgoed in Yorkshire vol excentrieke kunstenaars. Polly wordt er voor het eerst verliefd en deze liefdes trekken haar uit haar isolement: de wereldgeschiedenis gaat niet langer aan haar voorbij. Ze realiseert zich dat een eventuele echtgenoot haar uit Oversands zou kunnen weghalen maar vraagt zich af of een huwelijk het enige en noodzakelijke is dat alles compleet zou maken? We volgen Polly meer dan acht decennia en zien de tijd veranderen. De overzichtelijke Victoriaanse tijd maakt geleidelijk plaats voor de onzekerheid van de twintigste eeuw. Dat laatste maakt het boek interessant maar zeker zo interessant is de ontwikkeling die we Polly zelf zien doormaken van een eenzaam en eigenzinnig meisje tot een onafhankelijke en ambitieuze vrouw. (Uitgeverij Cossee)
